Dünyaya Gelişi, Lakabı ve Künyeleri
Hz.Ali Oniki İmâmın ilkidir, aynı zamanda Hz.Muhammed in dâmâdı ve amcasının oğludur.
Hz.Ali Hicret ten 23 yıl önce (Milâdi 598) Recep ayının 13. gününde Mekke de, Kâ be-i Muazzama nın içinde dünyaya gelmişlerdir ve Kâ be nin içinde doğan tek kişidir. Baba ve anne tarafından Hâşimi soyundan gelmiştir.
Hz.Peygamber, Hz.Ali nin doğumunu duyunca amcası Hz.Ebû Tâlib in evine geldi. Hz.Ali yi kucağına aldı, dilini ağzına verip emzirdi. Adını sordu, Fâtıma; Esed koymak istiyorum deyince Hz.Muhammed; Hayır buyurdu. Onun adı Ali dir dedi ve adını Ali koydular.
Künyeleri ise Ebü l Hasan ve Ebû Türâb dır. Hz.Muhammed kendilerine, toprağın babası anlamına gelen Ebû Türâb künyesini vermişlerdi. Bu yüzden, bu künyeyi çok severlerdi.
İlk İman Eden Hz.Ali
Hz.Muhammed e ilk vahiy geldikten sonra; erkeklerden İslâmlığını ilk izhâr eden Hz.Ali dir ve ondan sonra kadınlardan da ilk olarak eşi Hz.Hatice tül Kübrâ, İslâmiyet i kabul etmişlerdir.
Hz.Ali, bütün ömrü boyunca Hz.Muhammed in en yakınlarından ve yardımcılarından biri olmuş, bütün savaşlarda Hz.Peygamber in yanında savaşmış, bu savaşlarda çok büyük yararlıklar ve kahramanlıklar göstermiş, canını Hz.Peygamber in uğruna vermekten hiçbir zaman kaçınmamıştır.
Hicret Gecesi
Hz.Muhammed hicret edeceği o gece, Hz.Ali yi çağırdı ve Bu gece Rabbimin emriyle Mekke den göç edeceğim ve Sevr mağarasında gizleneceğim; sende benim yatağıma yatacaksın, ne dersin? buyurmuşlardı. Hz.Ali bu haberi canına minnet bilmiş, şükür secdesine kapanarak kabul etmiştir.
Bu olay münâsebetiyle, Kur ân-ı Kerîm in Bakara Sûresi nin:
İnsanlardan öylesi de vardır ki Allah rızâsına nâil olmak için canını satar ve Allah, kullarını pek esirgeyendir. meâlindeki 207. âyet-i kerîmesi nâzil olmuştur.
Hz.Muhammed ile Kardeş Olmaları
Hz.Peygamber, Medine-i Münevvere ye Hicret lerinden sonra; Ansar (Yardım edenler) denilen Medineli Müslümanlarla, Muhacirun (Göçmenler) diye anılan ve Mekke den göç eden Müslümanları, birbirleriyle daha da kaynaştırmak için kardeş ettiler. Kardeşlik töreni bitince, tek kalan yalnız Hz.Peygamber ile Hz.Ali idiler.
Hz.Ali:
Yâ Resûlullah! Ashâbını birbirine kardeş ettin; beni ise yalnız bıraktın dedi.
Hz.Resûl:
Yâ Ali! Sen; Mûsâ ya Hârun ne menziledeyse, bana o menziledesin. Ancak benden sonra Peygamber yok, sen dünyada da benim kardeşimsin, âhirette de buyurmuşlardır.
Bedir Savaşında Hz.Ali
Medine ye Hicret in 2. yılında, Ramazan ayında vuku bulan ve Ebû Cehil ile diğer müşriklerin önde gelenlerinin ölümleriyle sonuçlanan Bedir savaşında, Hz.Ali 25 yaşlarında idi ve İslâmiyet i koruyanların başındaydı.
Bu savaşta vadideki su kuyuları, daha önce gelen müşrikler tarafından zapt edilmişti. Ashâb da geceleyin susuzluk baş gösterince Hz.Peygamber; Bize kim su getirir buyurdular.
Hz.Ali, eline bir kırba alıp hayli uzakta olan su dolu kuyuya vardılar; suyla doldurup sahâbeye ulaştırdılar. Böylece Hz.Ali, Bedir savaşında Kevser sâkiliğinin bir örneğini göstermiş oldu.
Hz. Fatıma ile Evlenmesi
Hicret in 2. yılının son ayı olan Zilhicce de Hz.Muhammed, sevgili tek kızı Hz.Fâtıma tüz Zehrâ yı, Hz.Ali ye vererek onu kendisine dâmâd etmiştir.
Hz.Ali nin, Hz.Fâtıma ile olan evliliklerinden; Hz.İmâm Hasan, Hz.İmâm Hüseyin ve doğmadan düşen, adı Hz.Peygamber tarafından konulan Muhsin ile Zeyneb ve Ümmü Gülsüm dünyaya gelmişlerdir.
Hz.Peygamber in nesl-i pâk olan soyları Ehl-i Beyt i , Hz.İmâm Hasan ve Hz.İmâm Hüseyin den devam etmiştir.
Uhud Savaşında Hz.Ali
Uhud savaşında, müşriklerden sancağı her kim eline aldı ise o kişiler, Hz.Ali tarafından birer birer katledildiler.
Tarih kitaplarında ve Kur ân âyetlerinde tafsilâtıyla bildirildiği gibi Uhud savaşında müşrikler bozguna uğrayınca; Hz.Peygamber in bu savaşta, Abdullah bin Zübeyr in kumandası altına verilen ve bir gediği korumaya memur edilip;
Her hâlde, yerlerinden ayrılmamaları emredilen okçuların bozgunu görünce, gânimet hırsına düşmeleri ve yerlerinden ayrılmaları yüzünden, çetin bir bozguna uğrayan İslâm ordusu, Halid bin Velid in bu gedikten hücumuyla bozulup dağıldı.
Abdullah şehit düştü. Hz.Peygamber in yanlarında, Hz.Ali ile bir kaç kişi kaldı. Ancak Hz.Ali, Hz.Muhammed e saldıranlarla savaşmadaydı; o gün on altı yara almışlardı. Sonra, ashâbın tekrar Hz.Peygamber in yanında toplanmaları, Hz.Ali nin sebâtı sayesinde olmuştur.
Bu savaşta Hz.Ali müşriklerle savaşırken ve Hz.Peygamber i korurken elindeki kılıcı kırılmış, bunun üzerine Hz.Muhammed kendi kılıcı olan elindeki meşhur Zülfekâr adlı kılıcı vermişlerdir. O gün Hz.Muhammed, Hz.Ali için şu meşhur hadîsi buyurmuşlardır:
Lâ fetâ illâ Ali, Lâ seyfe illâ Zülfikâr
Anlamı: Ali den kahraman yiğit yoktur, Zülfikâr dan üstün kılıç yoktur.
Mekke nin Fethinde Hz.Ali
Hicret in 8. yılı, Ramazan ayında Mekke-i Mükerreme fethedildi. Hz.Muhammed, Ka be-i Muazzama nın çevresindeki putları kırdılar; içerisine girip oradaki putları da yerlerinden sökerek dışarıya attılar.
Yüksekteki putların kırılması için Hz.Muhammed, Hz.Ali ye Yâ Ali! Omuzlarıma bas çık, şunları indir, kır diye buyurdular. Hz.Ali, Hz.Muhammed in omuzlarına basıp putları indirdi. O vakitteki hallerini anlatırken;
Bana öyle geldi ki, dileseydim göğe ulaşabilirdim buyurmuşlardır.
1. İmam Hz. Ali'nin Hayatı